Chuyện Nàng Juanita

Đức Hà

Dường như chó được ưu tiên hơn vịt ở đất nước mà mọi kỳ thị đều bị lên án chỉ trích hay sao ấy. Mà thật vậy, hồi đầu năm nay 80 chú chó quê quán Hàn Quốc chuẩn bị vào lò sát sinh để trở thành cầy tơ hay rựa mận gì đó nhằm phục vụ giới nhậu người Hàn đã được ưu ái cứu mạng đưa về Bắc Cali. Cả một chuyến bay chở bầy chó - đủ cỡ, đủ mọi giống, đủ hạng tuổi - có thể mỗi con lại được đeo một thẻ I.O.M không biết chừng, đã được cơ quan San Francisco SPCA (Society for the Prevention of Cruelty to Animals) giàu lòng nhân đạo bảo lãnh mang về nuôi nấng. Từ số phận 10 phần chết cả 10 không còn cửa sống lại bỗng nhiên trở thành công dân hợp pháp ở Mỹ thì phải nói rằng chẳng đâu bằng Mỹ. Mà chó Mỹ thì số 1! Tuy nhiên chó thì đối xử như vậy, lẽ nào một con vịt - mà người Việt chỉ có thể nghĩ đến tiết canh hay xáo măng, lại có thể trở thành đề tài tranh cãi và tranh chấp giữa mấy cụ cao niên trong nhà dưỡng lão với cơ quan quản lí thú hoang dã, để rồi cả Thống Đốc bang cũng bị lôi vào vòng đôi co. Tại sao lại thương chó ghét vịt nhỉ? Rựa (nhựa) mận với xáo măng, chưa biết ai hơn ai.

Câu chuyện khởi đầu từ tháng Hai 2014 khi chú vịt trời (mallard duck) bé tí, sống dở chết dở trong công viên nọ, được cứu sống và được nhận định cư hợp pháp trong khuôn viên nhà dưỡng lão Bello Gardens Assisted Living ở San Anselmo - thành phố nhỏ ở phía bắc San Francisco, bên kia cầu Golden Gate. Theo đúng thủ tục nhập cư, vịt được cấp thẻ xanh tạm mang tên Juanita - "Quà của Thượng Đế," được cấp nhà để ở, hồ bơi để lội, có cả hòn non bộ cho thêm phần thi vị.

Mọi người, nhất là các vị cao niên tuổi không dưới 85 trong khu Bella Gardens đều suy nghĩ một cách đơn giản là rồi ra khi thẻ xanh tạm hết hạn, nàng Juanita sẽ được hưởng cơ chế thường trú vĩnh viên. Sau đó khi đủ thâm niên thì nhập tịch và bảo lãnh họ hàng thân thích ...Tuy nhiên đời lại không giản đơn như vậy. Vì đã là cư dân bất hợp pháp thì không thể một sớm một chiều trở thành hợp pháp. Vịt vẫn là vịt không thể so với chó.

Juanita - Từ Đâu Em Tới

Phải nói rằng nếu không có một bác đi cắt cỏ phát hiện thì Juanita đã bỏ xác nơi công viên lạnh lẽo. Không một mảnh chiếu che thân, không một người thân vuốt mắt tẩn liệm. Phúc cha mẹ để lại đầy ắp nên Juanita được mang về gởi gắm trong khu nhà dưỡng già của mấy bô lão vùng San Anselmo. Walter Paredes, bếp trưởng của Bello Gardens Assisted Living kể với phóng viên báo điện tử Marin Independent Journal:

"Lúc đó Juanita nhỏ tí ti èo uột, nằm lọt thỏm trong lòng bàn tay, lông lá chẳng có, lơ thơ lớp lông tơ vàng. Tôi đặt em vào cái hộp có lót vải, và nuôi em bằng cơm, cà chua cùng côn trùng bắt trong vườn nhà."

Thời gian trôi qua, Juanita lớn hẳn, bộ lông mượt mà óng ánh. Tuyệt đẹp, chỉ tội đôi chân không được dài mấy. Vì sống chung với người, Juanita dạn dĩ và làm quen kết bạn nhanh chóng, cho dù không cùng ngôn ngữ.

Thương vịt như thể thương thân, bác đầu bếp Paredes đóng cho Juanita một cái chuồng nho nhỏ che mưa nắng, thiết kế một ao xinh xinh cho em tắm gội kể cả một hòn non bộ với nước chảy róc rách.

Em ... vịt như cô gái hãy còn Xuân
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân ...

Thế rồi một ngày đẹp trời của tháng Chín, Juanita lẻn rào, ngao du cho biết đó đây vì ... ở với mấy cụ biết ngày nào khôn. Một hàng xóm bắt gặp Juanita lang thang ngoài đường phố, tưởng trẻ lạc bèn kêu ngay hội Bảo Vệ Súc Vật địa phương. Nhân viên hội này đưa Juanita về cơ quan - hầu làm rõ tình tiết nội vụ; thế nhưng như đã nói ở trên, vì ngôn ngữ bất đồng nên hội bó tay bèn bàn giao tiếp cho WildCare, cơ quan quản lí thú hoang dã quận hạt. Chuyện ông nói gà bà nói vịt thật đúng nghĩa, không sai một ly.

Trong cùng lúc cư dân tại Bella Gardens lại bấn xúc xích, tá hỏa không biết Juanita đi đâu không nói mà cũng không về dùng cơm. Cách tìm nhanh nhứt là phát tán tờ rơi khắp nơi, treo trên cột đèn đường, dán trên vách, đúng bài bản như tìm trẻ lạc. Chỉ không báo cảnh sát thôi. Đại khái ai tìm được Juanita sẽ có hậu tạ, tuyệt đối không bị làm khó dễ.

Vào ngày 16 Juanita bỏ nhà đi hoang thì qua ngày 18, người ta phát hiện Juanita bị tạm giữ ở trụ sở WildCare. Không một mảnh giấy tùy thân, lại mang hình dáng của vịt trời nên Juanita bị quản thúc không thể trở lại mái nhà thân yêu với các cụ đang đợi ngày về với tổ tiên ông bà.

Gia Cảnh Vịt Trời

Luật về thú hoang ghi rõ rằng bất cứ ai phát hiện hay bắt được chim hoang phải giao nộp ngay cho cơ quan WildCare. Luật là thế, lòng người lại khác: thấy thì thương, vương thì tội.

Thú hoang dã sinh ra để tự mưu sinh, tự phấn đấu với thiên nhiên nay mang về nuôi tự nhiên làm mất bản năng sinh tồn. Vịt Juanita vốn là vịt trời nay trở thành vịt thành phố cho nên WildCare cũng không thể trả Juanita về với thiên nhiên, mà trả về cho các cụ cũng không xong. Bế tắc là thế.

Vấn đề là tuy Juanita đầy đủ sức khỏe, không mang mầm bệnh của thú hoang, nhưng lại không thể về sống trong nhà dưỡng lão được vì Bella Gardens không có điều kiện pháp lý để nuôi thú. Mà đúng vậy, Bella Gardens Assisted Living chỉ có giấy phép nuôi và chăm sóc các cụ mà thôi. Luật lệ Mỹ rõ ràng, không nhập nhằng kiểu dược sĩ hay y tá chích dạo cũng bắt mạch cho toa chẳng kém gì thầy thuốc. Thậm chí hay hơn lương y.

Phát biểu của Melanie Piazza, giám đốc WildCare San Anselmo:

"Theo đạo luật liên bang Migratory Bird Treaty Act - có hiệu lực trên toàn quốc, chúng tôi sẽ bị chế tài, bị thu hồi giấy phép hành nghề nếu làm sái nguyên tắc."

Nói rõ hơn là WildCare không thể trao thú sống hoang dã cho một đơn vị không có lai-xân làm công tác này. Chẳng hạn giấy phép ghi rõ mở quán cà-phê nhưng chủ nhân lại chiều khách tự ý cho thêm chữ "ôm" vào là sái luật, gây hậu quả nghiêm trọng đến xã hội. Giấy phép chỉ cho xây cao ốc 10 tầng, khi xây xong thành 13, 14 tầng. Lẽ dĩ nhiên rồi cũng đâu vào đấy cho dù đã vi phạm quy định quản lý trật tự xây dựng đô thị bởi vì tất cả đều theo đúng quy trình.

Nỗ Lực Cuối

Thấu hiểu hoàn cảnh éo le của Juanita - nay là một người bạn thân thiết không thể vắng thiếu của các cụ, chưa kể Juanita cũng làm cho các cụ phấn chấn yêu đời hơn ở tuổi cuối đời nên ban giám đốc cơ sỡ dưỡng lão cũng cố gắng can thiệp. Còn nước còn tát.

Nhưng sự can thiệp với sở Fish and Wildlife cấp quận hạt cũng không mang lại chút hy vọng nào. Đơn xin giấy phép hành nghề nuôi thú coi như bị bác vì cơ quan thẩm quyền chẳng trả lời trả vốn gì tất, cũng chẳng cử người xuống xem xét thanh tra cơ sở xin phép có kế hoạch bố trí chỗ nuôi thú đúng yêu cầu hay không.

Bởi vì luật là luật nên thú sống trong hoang dã được liên bang bảo vệ và quản lí, do đó không thể mang vịt trời về nuôi thành vịt nhà được. Ngoài bệnh tật, vệ sinh chuồng ốc, an toàn còn nhiều điều khoản nữa mà một khu nhà dành cho người cao niên không thể chu toàn được. Thật vậy, trong quá khứ đã xảy nhiều vụ voi gánh xiệc dày xéo ngay cả thầy dạy, voi sở thú húc chém người nuôi ăn, cọp cắn đứt cổ người điều khiển và kéo lê khắp sân ... cho thấy cho dù có luyện tập, bản năng hung dữ của thú hoang dã vẫn còn tiềm ẩn.

Số phận của Juanita tưởng chừng kết thúc trong bất hạnh thì bỗng nhiên lại có chút ánh sáng ở cuối đường hầm.

Quy định về nuôi thú dưới dạng thú cưng trong thành phố San Anselmo ghi rõ cấm tuyệt đối nuôi gà cồ và vịt mái vì bản chất ồn ào nhưng các thú khác thì OK nuôi được, miễn là không quá 12 con. Bella Gardens chỉ xin nuôi có một con duy nhứt nên mọi người hy vọng sẽ không gặp trở ngại lớn lao. Nói là vậy nhưng phép vẫn chưa có nên toàn thể cư dân Bella Gardens và gia đình dự kiến dựng bảng đi lòng vòng trong khu vực chòm xóm chung quanh vận động chữ ký của tất cả bà con quan tâm đến nội vụ. Khi người dân bị luật chi phối chặt chẽ thì chỉ còn cách xuống đường gom chữ ký vào thỉnh nguyện thư đệ trình Thống Đốc.

Người thi hành luật khẳng định: thú hoang dã không thể nuôi trong nhà thành thú cưng. Dứt khoát không có chuyện vịt cưng.

Kẻ yêu vịt phản bác: quý vị nói rằng vịt Juanita không thể trả về rừng, thế tại sao không cho chúng tôi nuôi giữ.

Cũng cần nói thêm rằng 80 chú chó nhập cư hợp pháp vào Mỹ hồi tháng Ba năm nay đã được các gia đình Mỹ - hội đủ điều kiện tài chánh và tài sản, bảo lãnh nhận về nuôi không còn chú nào còn ở trại tạm cư. Thậm chí khi chó chưa về đến Mỹ đã tràn ngập đơn xin nhận chó nuôi rồi; cho nên nếu có ai muốn xin một em chó về nuôi làm cảnh cũng phải đợi đợt sau.

Chỉ có điều khiến mọi người thắc mắc là tại sao Bella Gardens không biết đòn phép rất hữu dụng là thủ tục đầu tiên kèm phong bì lót tay thì đơn không xin cũng được đóng dấu thuận.