Từ Hỏa Lò Đến Arlington

Đức Hà

Người tù của xà lim số 10 nhà tù Hỏa Lò Hà Nội cuối cùng đã được an táng trong buổi lễ trang nghiêm tại Nghĩa Trang Quốc Gia Arlington, Virginia tuần vừa qua.

Đúng ra ông mất ngày 28 tháng Ba tại Virginia Beach, thọ 89 tuổi nhưng mãi đến nay - vì nhiều lí do khách quan, quan tài mới được chuyển vào nơi an nghỉ của những người có nhiều công lao với đất nước. Ông được biết khi giữ các chức vụ cao cấp trong quân đội và chính quyền liên bang sau khi rời quân đội, nhưng nổi tiếng nhứt là lúc còn là tù binh thời chiến tranh Việt Nam. Trung Tá Hải Quân Jeremiah Andrew Denton, Jr. là người đã dùng mắt đánh tín hiệu Morse để loan báo cho toàn thế giới được rõ rằng "Tù binh Mỹ tại Hà Nội đều bị tra tấn," trái ngược với những lời tuyên truyền tốt đẹp đầy tính nhân đạo của Nhà Nước Hà Nội. Lẽ dĩ nhiên câu chuyện "siêu lừa" của tù binh Trung Tá Denton vào ngày 17 tháng Năm, 1966 không hề được các quản giáo trại giam nhắc lại hay báo Đảng đưa tin.

Tháng Bảy, 1965

 

Theo báo chí Hà Nội, ông là một giặc lái đế quốc Mỹ bị lực lượng phòng không Quân Đội Nhân Dân anh hùng bắn hạ và bắt sống khi tham gia phi vụ hành quân thứ 12 tại miền Bắc Việt Nam. Ngày 18 tháng Bảy, 1965 phi tuần trưởng Trung Tá Hải Quân Denton dẫn đầu với 28 phản lực cơ A-6 Intruder cất cánh từ hàng không mẫu hạm Independance - từ ngoài khơi biển Nam Hải, nhắm hướng Thanh Hóa. Mục tiêu ngày hôm đó: đánh bom và phá hủy một số nhà kho quân sự phía nam Hà Nội. Không may cho ông và bạn đồng hành Trung Úy Bill Tschudy, phi cơ trúng đạn phòng không và tê liệt. Cả hai thoát hiểm nhưng sau đó phải trải qua gần tám năm trong nhà giam Cộng Sản - với bốn năm cách ly ngục tối. Một năm sau, vì là tù nhân gương mẫu ông được chọn để nhóm phóng viên truyền hình Nhật phỏng vấn nhằm mục đích tuyên truyền cho chế độ khoan dung cho dù đối với người gây tội ác cho nhân dân Việt Nam - nghĩa là cho dù là kẻ thù, Hà Nội vẫn tuân thủ nghiêm chỉnh quy ước Genève về tù binh. Trong cuộc phỏng vấn có thu hình, ông Denton đã nói cực tốt về đời sống của tù binh Mỹ trong trại giam để lừa cai tù nhưng đồng thời chớp mắt bảy chữ "T-O-R-T-U-R-E" duới dạng Morse. Từ đó người ta mới biết sự thật là tù binh Mỹ không hề được đối xử một chút nào gọi là tử tế.

Sau đòn tâm lý chiến ngoạn mục đó, tù binh Denton được bị đánh đòn không biết bao nhiêu trận và tống vào khu biệt lập "Alcatraz" - được tù binh Mỹ đặt tên dựa theo danh xưng của nhà tù nổi tiếng trong Vịnh San Francisco. Trong khu Alacatraz - tách biệt khỏi nhà tù Hỏa Lò tức Hanoi Hilton, có tất cả 11 xà lim, và ông Denton được tạm trú trong xà lim số 10. Tất cả đều là phi công Hoa Kỳ, bị bắt khi bay tác chiến ở Bắc Việt Nam và đều được xếp vào dạng ương ngạnh, cứng đầu, khó cải tạo. Ông bị giam trong ngục thất Alcatraz hai năm liền và chứng kiến cái chết của một tù binh phi công Không Quân năm 1970. Tất cả được trao trả về phía Mỹ năm 1973, sau khi Hiệp Định Paris được ký kết.

Ông Robert Shumaker, phi công thứ hai của Mỹ bị bắt làm tù binh nói với phóng viên trong lễ đưa hài cốt của ông Denton vào Arlington rằng tuy bị cách ly nhưng rất gần nhau. Ông nói:

"Ông ta (Denton) luôn luôn giữ vai trò lãnh đạo dù đang trong cảnh tù tội. Ông bày ra cách gõ vào vách đá xà lim để liên lạc thông tin với bạn tù."

Ông Shumaker cho biết mỗi xà lim trong khu Alacatraz rộng khoảng 0.9 mét, dài 2,7 và cao 3,6 mét, không cửa sổ và đèn thắp sáng 24 trên 24 trong khi chân đeo cùm mười sáu tiếng một ngày.

Là người đầu tiên bước ra khỏi máy bay khi trở về từ ngục tù tháng Hai 1973, miệng cười tươi, ông không một lời oán trách chính sách đã đưa bao nhiêu thanh niên Mỹ đến chỗ thương vong tù đầy. Ông phát biểu ngắn gọn:

"Chúng tôi rất vinh dự có cơ hội phục vụ đất nước trong những hoàn cảnh khó khăn. Chúng tôi hết lòng biết ơn vị tổng tư lệnh quân lực và đất nước Hoa kỳ cho ngày hôm nay. Xin Ơn Trên phù hộ Hoa Kỳ."

Tháng Bảy, 2014

Mười một người trong trại Alcatraz với một chết trong tù và bốn qua đời khi chiến tranh chấm dứt, nhóm "Alcatraz 11" nay chỉ còn sáu. Vào ngày đưa ông Denton vô nghĩa trang quốc gia, bốn bạn tù của ông cũng đã có mặt và cùng tháp tùng theo cỗ xe tang chở quan tài người mà nhân dân Mỹ gọi là anh hùng.

Tiễn đưa cựu Thiếu Tướng Hải Quân, Cựu Thượng Nghị Sĩ Alabama Jeremiah A. Denton, Jr. ngoài đội binh chào kính Hải Quân còn có hai phản lực cơ từ căn cứ Hải Quân ở Virginia Beach bay vụt qua, cùng 21 phát súng. Virginia Beach là nơi ông cư ngụ những ngày tháng cuối đời.

Sau khi đọc cuốn tự truyện "When Hell Was In Session" của tác giả Jeremiah Denton,

một độc giả đã bày tỏ cảm tưởng như sau:

"Trong bảy năm rưỡi bị cầm tù, với một khoản thời gian không ít trong ngục tối, ông đã trải qua những cuộc tra tấn kinh hoàng và cách đối xử tàn tệ mà một người bình thường chỉ có thấy trong những cơn ác mộng hãi hùng nhất. Không thể chối cãi được rằng tác giả Denton là một người dũng cảm và đáng kính trọng với một í chí sắt thép khi ông kháng cự lại với bọn cai tù từng bước một. Thêm nữa đây cũng là bằng chứng về con người cùng lòng quả cảm của chính ông khi ông chọn sống lại quá khứ với những năm tháng ác liệt đó để có thể hoàn tất tập sách phong phú này. Cho dù sách chỉ có 182 trang, nhưng nội dung có thể là một trong những chuyện mắt thấy tai nghe đầy đủ và hay nhất từ một người Mỹ bị giam tại nhà lao nổi tiếng Hanoi Hilton. Bản thân tôi đã đọc vài cuốn tự truyện của tù binh Mỹ trở về từ ngục tù Hanoi, nhưng cuốn này xứng đáng được xếp hàng đầu. Tôi hân hạnh gợi ý với quý vị nào thích các loại đề tài này thì rất nên đọc cuốn When Hell Was In Session ..."

Khi còn sống Tổng Thống Ronald Reagon gọi ông là "Kho báu quốc gia."

Xem lễ an táng cố Thiếu Tướng Hải Quân Jeremiah A. Denton tại đây