Đức Hà
Với tỉ lệ vượt trội đánh dấu một khúc quanh quan trọng trong
chính trường San Jose, cử tri thành phố gần một triệu dân đã đáp ứng lời kêu
gọi của Thị Trưởng Chuck Reed là phải nhanh chóng và triệt để cải tổ lại hệ
thống hưu bổng và cấp dưỡng dành cho công chức chính quyền khi về hưu trước khi
quá muộn.
“Tôi muốn chuyển lời cám ơn đến cử tri San Jose về quyết tâm
cải cách cơ cấu tài chính thành phố đồng thời tạo dựng một tương lai tốt đẹp và
lâu dài cho con cháu chúng ta,” ông Reed phát biểu ngay sau khi kết quả thuận
(màu xanh) đạt mức 69.58% đánh bại bên chống (màu đỏ) chỉ được 30.42%.
Tuy nhiên thắng lợi của ông Reed không trọn vẹn khi ứng viên
Tâm Trương – một người tích cực ủng hộ đường lối cải cách, không đủ phiếu để vượt
qua đương kim Ủy Viên Kansen Chu; còn Ủy Viên Rose Herrera thuộc District 8 –
một đồng minh trong Hội Đồng Thành Phố không đủ túc số 50% + 1 và phải tranh
vòng hai với luật sư Jimmy Nguyễn, tranh cử độc lập nhưng được các nghiệp đoàn
hậu thuẫn.
Đường lối của Thị Trưởng Reed - dù được cử tri đồng thuận,
lại mới chỉ đạt thành công một bước và sẽ còn nhiều bước khó khăn trong hai năm
chót của nhiệm kỳ khi việc biểu quyết các dự án canh tân sửa đổi tại Hội Đồng
Thành Phố sẽ khó được nhanh chóng thông qua. Khó là vì người ta chưa thể biết
hai ứng viên thắng cử tại District 8 và 10 ở vòng hai sẽ đứng về phía nào: cải
cách hay bảo thủ.
Measure B
Measure B đề án luật đầy tranh cãi được Thị Trưởng Reed đề
xuất nhằm tránh cho San Jose không đi vào vết xe khai phá sản như thành phố
Vallejo năm 2008 hay Stockton đang bên bờ vực thẩm. Muốn tạo bước ngoặt mới thì
phải cải tổ khoản tiền hưu hiện chiếm quá nhiều (245 triệu đô) trong ngân sách
trong khi thư viện phải đóng cửa hoặc giới hạn giờ hoạt động, đường phố loang
lỗ ổ gà, nạn băng đảng bạo động gia tăng và nhiều vấn đề khác như sa thải nhân
viên cảnh sát, nhân viên cứu hỏa, giảm lương, bớt giờ làm ... chỉ vì thiếu ngân
khoản. Câu hỏi của Đề Luật B đưa ra là có nên tiếp tục dùng tiền thuế của nhân
dân đóng góp để chi một cách hậu hĩnh cho các chương trình hưu bổng và cử tri
đã dứt khoát trả lời Không. Không chỉ San Jose -
mà San Diego cũng vậy, cử tri tại thành phố phía
Nam
cũng ủng hộ chủ trương cải cách. Hơn thế nữa người ta tin rằng gương đi trước
của hai thành phố Cali sẽ là bàn đạp để nhân rộng khắp nước Mỹ khi ngân sách
nhà nước trung ương và địa phương ngày càng suy yếu trong lúc nền kinh tế vẫn
còn ì ạch và đang có nguy cơ trở nên tệ hại hơn bắt nguồn từ Hy Lạp và Tây Ban
Nha từ Châu Âu. Measure B của San Jose
còn đi một bước xa hơn khi tác động đến công chức đang làm việc, công chức sẽ
được thu dụng trong tương lai và kể cả những người đã ăn lương hưu.
Cuộc tranh chấp gay go và quyết liệt giữa hai chủ trương cải
cách và bảo thủ, giữa quyền lợi chung của toàn cư dân thành phố và bổng lộc
riêng của một nhóm người coi như chấm dứt nhưng chưa phải là hết khi Measure B
chắc chắn sẽ được đưa ra tranh tụng ngoài tòa và còn kéo dài miên man. Tin cho
biết cả hai phe đã chi tiêu hơn một triệu đô để vận động cho đề luật này.
Jimmy Nguyễn
Tranh cử vào ghế số 8 trong Hội Đồng Thành Phố và đối đầu
với một đương kim nghị viên là điều khó, nếu không nói là cực kỳ khó đối với
một người lạ và mới như luật sư Jimmy Nguyễn. Trong cuộc phỏng vấn trước đây
với Việt Tribune ông nói rằng với hành trang nhẹ nhàng, một quá khứ sạch, một
đường lối trong sáng, ông vẫn hy vọng. Và hy vọng của ông đã thành sự thực vào
kỳ bầu cử sơ bộ thứ Ba vừa qua.
“Thực tình tôi không kỳ vọng vào được vòng hai, tuy có phấn
đấu hết mình. Tranh cử chống lại một người đang ngồi trong Hội Đồng Thành Phố -
khi người đó có nhiều kinh nghiệm chính trường San Jose và cũng không có tì vết
gì, là một cuộc chiến thua nhiều hơn thắng,” ông cho biết.
Bầu cử tại Khu Vực 8 - gồm vùng Evergreen, Silver Creek,
Eastridge và the Villages cho kết quả như sau: Rose Herrera đạt 48.64%, Jimmy
Nguyễn 28.24% và Patricia Martinez-Roach 23.12%. Đương kim Nghị Viên Rose
Herrera được sự hậu thuẫn của các nghiệp đoàn lao động khi tranh cử lần trước
nhưng mới đây khi trở thành đồng minh của ông Reed và ủng hộ Measure B thì
nghiệp đoàn muốn đẩy bà ra khỏi ghế số 8. Theo báo Mercury News, nghiệp đoàn
muốn bà phải tranh vòng hai với ứng viên Martinez-Roach, một người không được
đánh giá là sáng chói. Và vì vậy Jimmy Nguyễn được nghiệp đoàn để mắt và ủng hộ
và vận động để cử tri gốc Việt bầu cho Jimmy. Phải chăng hay không bằng hên là
trường hợp này.
Jimmy Nguyễn nói rằng ông rất biết ơn cử tri các sắc dân đã
tin tưởng và bỏ phiếu ủng hộ ông cho dù cử tri đến phòng phiếu rất khiêm nhường
trong ngày thứ Ba 5 tháng Sáu. Ông tin rằng nhiều cử tri gốc Việt trong
District 8 đã dành cho ông nhiều cảm tình và có cùng tầm nhìn với ông.
Khi hỏi rằng liệu ông có thể tranh thủ số 2,273 phiếu dành
cho ứng viên Patricia Martinez-Roach vào kỳ tổng tuyển cử tháng Mười Một tới
không, Jimmy bày tỏ rằng đó là điều quá tốt.
“Tôi không nghĩ sự hậu thuẫn của bà Patricia Martinez-Roach
dành cho tôi sẽ đương nhiên nhưng hy vọng bà sẽ cân nhắc và rồi sẽ giúp tôi.”
Lẽ dĩ nhiên nếu chuyện này xảy ra, luật sư Jimmy Nguyễn sẽ
trở thành thành viên gốc Việt thứ hai trong thành phố, không thuộc phe nhóm
nào.
Chia sẻ về việc Measure B được thông qua trong khi Jimmy
Nguyễn chống, vị luật sư 34 tuổi cho biết có thể vì cử tri chưa thấu hiểu hết
những hệ lụy phức tạp và tốn kém của vấn đề:
“Nhiều nguy cơ tranh tụng đang tiềm ẩn từ Measure B. Cho dù
thế nào đi nữa tòa sẽ có quyết định sau cùng về số phận của Thành Phố, Nghiệp
Đoàn và chúng ta, những người thọ thuế. Thành phố sẽ phải chi tiêu nhiều cho
luật sư và việc tranh tụng thay vì cùng ngồi vào bàn thảo luận để tìm ra giải
pháp ôn hòa.”
Luật sư Jimmy Nguyễn khẳng định ông vẫn cương quyết không
ủng hộ Measure B vì chi phí ngoài tòa rồi ra sẽ do chính nhân dân phải gánh
chịu đồng thời Measure B làm mất đi tính nhân đạo trong việc đối xử với công
nhân viên thành phố.
Theo một nhân vật quen thuộc với chính trường District 8 thì
cử tri gốc Việt – chiếm 18% toàn bộ cử tri khu vực, sẽ có vai trò then chốt vào
kỳ bầu cử chung kết tháng Mười Một.
Tâm Trương
Cũng như luật sư Jimmy Nguyễn, ứng viên gốc cảnh sát Tâm
Trương khi ra tranh cử tại Khu Vực 4 – gồm 25% cử tri gốc Việt và 18% gốc Hoa,
phải đối đầu với một nghị viên đương nhiệm gốc Hoa mạnh về thế lực lẫn tài
chính, ông Kansen Chu. Ông Chu không phải là một đồng minh của Thị Trưởng Reed
trong Hội Đồng Thành Phố và là người chống lại Measure B. Kết quả sau cùng cho
thấy Kansen Chu đạt 54.19% toàn thắng, Tâm Trương về nhì 38.35% và Rafael Sabic
7.46%.
Ông Tâm được Thị Trưởng Reed hậu thuẫn ngay từ đầu kể cả bà
Phó Thị Trưởng Madison Nguyễn, điều chưa từng thấy từ trước đến nay ở San Jose. Thế nhưng đó
cũng có thể là điều khiến Tâm Trương thua cuộc, cho dù ông là người được ban
quan điểm nhật báo Mercury News gợi ý cử tri District 4 nên chọn để đưa Tâm
Trương và Kansen Chu vào vòng hai. Kết quả không diễn tiến như dự đoán và Nghị
Viên Kansen Chu tái trúng cử nhiệm kỳ hai của ông, có thể vì dự đoán của báo
Mercury News quên, không biết hay không tính đến yếu tố Việt trong cuộc bầu cử.
Những lời bàn cãi nghe được tại đêm bầu cử đã đưa ra nhiều giải thích và giả
thuyết cũng khá thuyết phục. Thứ nhất Tâm Trương quá mới, không có thành tích
gì xuất sắc trong cộng đồng San Jose, chưa đủ bản lĩnh về tầm vóc chính trị, và
lại là cảnh sát, điều này có thể khiến cử tri gốc Việt ngại. Thứ hai ông quá
thân cận với bà Madison Nguyễn cùng với một đài phát thanh tiếng Việt ở San Jose cũng khiến cử tri
Việt dễ bị ... dị ứng. Với hai yêu tố “ngại” và “dị ứng” thì phiếu của người
Việt hẳn nhiên là bị phân tán chia hai. Thứ ba những cử tri cảnh sát và thuộc
nghiệp đoàn không thể đứng về phía Tâm Trương vì chủ trương ủng hộ Measure B
của ông. Một người không muốn nêu danh tính cho hay nếu Tâm Trương thắng cử thì
ông ta dễ trở thành người chịu ơn và chịu ảnh hưởng để không có những quyết
định độc lập hay phản bác khi tranh luận với các đồng viện. Trong cùng lúc thì
Nghị Viên họ Chu cùng với những người ủng hộ
lại tận dụng yếu tố Việt và lấy lòng cử tri Việt khi tranh cử. Ông đi thăm Lý
Tống trong nhà giam và thường xuyên liên hệ với mấy cơ quan truyền thông Việt
để được tiếp cận nhiều với cử tri gốc Việt. Điểm sau cùng là cho dù không thích
Kansen Chu, người ta cũng cho rằng cần phải bầu cho ông vì ông sẽ là “bàn
thắng” trong Hội Đồng Thành Phố, một tiếng nói đối lập rất cần thiết trong cơ
chế dân chủ ở nghị trường Hoa Kỳ.
Nhận định chung, người ta thấy rằng cuộc bầu cử vừa qua diễn
biến tương đối ôn hòa, phải chăng và có tiến bộ. Những vụ đánh phá, bôi bẩn,
dựng chuyện để cáo buộc chuyện không có thành có núp dưới bóng những bài cậy
đăng hay bài viết tiêu cực tràn ngập báo Việt ngữ, những buổi phát thanh ngày
đêm, thư rơi tố giác không căn cứ, nhổ bỏ bảng tranh cử, kể cả ẩu đả ... thời
ứng viên Madison Nguyễn và Linda Nguyễn tranh ghế District 7 hay Hon Liên và
Kansen Chu trong District 4 không thấy xuất hiện trở lại – cho dù vài vụ chụp
“nón cối” có xảy ra ở mức độ nhẹ.
