Về Thăm Quê Tổ Gô-Loa

Đức Hà

PARIS – Quả thật tình cờ có những lý lẽ mà sự tình cờ không hiểu nổi. Tôi học chung lớp với chị cách nay cũng cả mấy chục năm. Ngôi trường be bé xinh xinh, sát bờ biển. Hôm nào mưa bão ngồi trong lớp còn nghe cả tiếng sóng gầm. Hết trung học chị đi làm hãng, tôi đánh vật giữa khung trời đại học và lệnh gọi quân dịch. Vật đổi sao rời, chị đi lấy chồng, tôi đi lính. Vào một ngày của tháng Tư khốn khổ, chồng chị đi tù, tôi ngu xuẩn nghe lời kêu gọi rất có tình có lý cũng tình nguyện đăng ký nhập trại.  Chị ở lại, hai nách hai mụn con thơ, một mẹ già. Cho đến một ngày mưa giông, bão lớn, chị ôm con xuống thuyền ra khơi: nhất quyết đi vào chỗ chết để tìm sự sống. 
Từ Biển Đông, ba chìm bẩy nổi chị trôi dạt sang Paris.

Phải hơn bốn mươi năm sau, bằng một sự tình cờ hi hữu - mà chị gọi là thần giao cách cảm, tôi nối được mối giây liên hệ với chị. Thế là tôi quyết định dứt khoát phải đi Tây thăm bạn xưa. Hơn nữa nơi đó cũng là quê tổ của tôi, người Gô-Loa. Một công hai chuyện, nhất là có dịp trả món nợ với tổ tiên.

Thế là vào một ngày San José khô hạn bỗng dưng có ti tí mưa, tôi leo máy bay trực chỉ hướng Đông. Điều đáng nói ở đây là máy bay thì Made in USA, phi hành đoàn – xin lỗi, tổ lái là người Anh, tổ phục vụ là người Pháp, hành khách thì 99.9% là người Gô-Loa; lọt thỏm vào đó duy nhất một anh da vàng. Chị Đầm ngồi bên cạnh tự nhiên quay sang bắt chuyện. Chị nói tiếng Anh trọ trẹ, tôi nói tiếng Pháp ọ ẹ, nhưng không sao vẫn còn hai tay để chỉ trỏ ra dấu. Đôi bên thông cảm nhau ra rít. Chị nói ngày xửa ngày xưa có người bà con đi lính Lê Dương.
Chỉ có điều chị “Ah, Oui! Ah, Oui!” nhướng mắt, bỉu môi, ầm ừ hơi nhiều và nhún vai liên tục đến chóng cả mặt. Chị hỏi tôi có phải Chinois không. Lạ nhỉ hễ da vàng là phải Chinois sao? Tôi lắc đầu nói tôi là người Mỹ, cùng lúc móc cái thông hành – xin lỗi, cái hộ chiếu bìa xanh có hình con ó vàng ra làm bằng. "Ah, Oui! Américain," chị nói. Chị lại bảo da vàng sao lại là Mỹ được. Lúc đó tôi mới bởi vì rằng thì là tôi là người Mỹ gốc Việt. Chị lại gật gù “Ah, Oui!” và cười nhe hàm răng trắng đều, nằm dưới cái mũi Tây nhọn hoắt. Đợi chị quán triệt xuyên suốt điều tôi muốn truyền đạt xong, tôi mới ôn tồn giải thích rằng chị và tôi cũng là người đồng hương đó. Chị còn đang trợn tròn đôi mắt xanh biếc, hút hồn thì tôi chứng minh: này nhá ngày xưa lúc tôi đi học, mấy thầy cô bê nguyên si chương trình và sách học từ Tây sang Ta. Và cứ như thế cả lũ nhóc đầu đen con rồng cháu tiên chúng tôi mang họ Nguyễn, Trần, Phan …  một mực đồng ca bài “Tổ tiên chúng ta là người Gô-Loa”* trong đó có tôi. Bởi vậy ngày nay tôi mang tịch Mỹ, công dân của tổ quốc Hoa Kỳ nhưng gốc tổ tiên là người Gaulois, mà ăn thì chỉ kết cơm trắng rau muống luộc cá kho tộ, rặc nòi Bắc Kỳ 54 đi tàu há mõm vào Nam. Chị gật gù, bĩu môi ra vẻ đắc ý với lối giải thích râu ông nọ cắm cằm bà kia.

Chiếc Boeing đáp xuống sân bay Orly trong mây mù dày đặc, mưa phùn lất phất - chuyện rất thường ngày như mọi ngày của mùa thu Paris. Tôi hồ hởi khoái chí sắp gặp lại bạn xưa, mới bèn tuôn một tràng tiếng Ta làm chị Micheline ngồi bên cạnh há hốc mồm ú ớ: C'est quoi ça?

“Paris có gì lạ không em?

Mai anh về em có còn ngoan

Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ

Em có tìm anh trong cánh chim …”

 

Tôi nhập cảnh cửa khẩu Paris nhẹ nhàng nhanh gọn. Ơ kìa sao chẳng thấy ai thắc mắc, chẳng ai gợi ý “kẹp cái gì” vào trong hộ chiếu để đi ra cho nhanh nhỉ?

Chuyến tham quan Kinh Đô Ánh Sáng của tôi được khởi đầu bằng dĩa cơm bò lúc lắc và chai Tsingtao ướp lạnh tại một quán trong Quận 13. Dĩa cơm 12 đô, chai bia 6 đô. Quá rẻ!!!
Ô-Rờ-Voa

*  « Autrefois notre pays s'appelait la Gaule et les habitants s'appelaient les Gaulois » (cours élémentaire, 1), ou « Il y a deux mille ans la France s'appelait la Gaule » (cours moyen, 5).